آموزش اشکال هندسی به کودک پیش ‌دبستانی

یکی از اولین مفاهیم ریاضی که کودک پیش‌دبستانی یاد می‌گیرد، شناسایی اشکال هندسی است. کودک به‌تدریج تفاوت بین اشکال را درک می‌کند و اسم آن‌ها را یاد می‌گیرد. کودک پیش‌دبستانی هرچه زودتر شکل‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد، ادراک فضایی و تفکر تحلیلی‌ او بیشتر تقویت می‌شود؛ بنابراین باید والدین از سنین پایین، اشکال هندسی را به کودکان آموزش دهند. در این مقاله، اهمیت آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش‌دبستانی و چگونگی این آموزش را بررسی خواهیم کرد.

اهمیت آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش ‌دبستانی

آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش‌دبستانی باعث می‌شود مهارت‌های زیر در آن‌ها تقویت شود:

تشخیص حروف و اعداد

از مهم‌ترین مزایای آموزش اشکال هندسی به کودکان این است که مهارت‌های اولیه‌ی سواد (early literacy skills) و ریاضی در کودکان تقویت می‌‌شود. اشکالی که در زندگی روزمره در اطراف خود می‌بینیم همان اشکالی هستند که حروف و اعداد را تشکیل می‌دهند!
زمانی‌که کودک شکل‌ها را تشخیص دهد، حروف را هم بهتر یاد می‌گیرد؛ زیرا حروف الفبا از خطوط و اشکال گوناگون تشکیل شده‌اند. زمانی‌که کودک این دانش را کسب کرد، به‌تدریج قادر خواهد بود اشکال و حروف را هم به‌صورت نوشته روی کاغذ بیاورد.

علاوه‌بر این، آموزش اشکال هندسی کمک می‌کند تا مهارت‌های تشخیص اعداد در کودک پرورش یابد. شناخت اعداد یا توانایی تشخیص سریع اعداد و نام‌گذاری آن‌ها به‌درستی، یکی از مهارت‌های ضروری در ریاضیات است. به همین دلیل، کودکان پیش‌دبستانی قبل از اینکه به مفاهیم پیچیده‌تری مانند جمع و مقایسه‌ی اعداد بپردازند باید این توانایی را کسب کنند. همان‌طور که اشکال در حروف وجود دارند، در اعداد نیز یافت می‌شوند. کودکان پیش‌دبستانی که درک کامل‌تری از اشکال دارند، اعداد را آسان‌تر شناسایی کرده، آن‌ها را نام‌گذاری می‌کنند.
 

تقویت مهارت‌های طبقه‌بندی و مرتب‌سازی

یکی دیگر از مزایای مهم آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش‌دبستانی توسعه‌ی مهارت‌های مرتب‌سازی و طبقه‌بندی است. مرتب‌سازی و طبقه‌بندی نوعی مهارت است. بر اساس این مهارت، کودکان اشیای گوناگون را بر اساس شباهت‌ها یا تفاوت‌ها گروه‌بندی می‌کنند. این مهارت به کودکان کمک می‌کند تا جهان پیرامون خود را درک کنند.

کودک پیش‌دبستانی باید روی ویژگی‌های آشکار اشیا تمرکز کند تا تفاوت بین اشکال را بیاموزد. کودک در ابتدا باید به مهارت‌های مشاهده‌ای و تمایز دیداری خود تکیه کند تا اشیا را بر اساس ویژگی‌های‌شان تشخیص دهد و گروه‌بندی کند؛ برای مثال، کودک قادر خواهد بود همه‌ی چهارگوش‌ها را در یک گروه و همه‌ی دایره‌ها را در گروه دیگر دسته‌بندی کند. فعالیت‌های مربوط به مرتب‌سازی به کودک یاد می‌دهد که همه‌ی مثلث‌ها دارای 3 ضلع و 3 گوشه هستند؛ در عین حال همه‌ی مثلث‌ها الزاماً یک‌شکل نیستند. مهارت طبقه‌بندی از جمله مهارت‌هایی است که کودکان در علوم نیز از آن‌ استفاده خواهند کرد. 

تقویت واژگان

یکی دیگر از بارزترین مزایای یادگیری شکل‌های هندسی افزایش دایره‌ی واژگان کودک است. کودک هنگام یادگیری نام اشکال، کلمات جدید دیگری را نیز یاد می‌گیرد. درست است که یادگیری و حفظ اصطلاحات مربوط به اشکال برای کودکان دشوار است، اما این یادگیری مرحله‌ای مهم در فراگیری زبان به حساب می‌آید. هرچه کودک با اشکال و اسامی‌ آن‌ها بیشتر آشنا ‌شود، با جزئیات بیشتری هم درباره‌ی آن‌ها گفت‌وگو خواهد کرد؛ برای مثال، پس از اینکه کودک توانایی تشخیص اشکال و ویژگی‌های آن‌ها را پیدا کرد، حال می‌تواند بگوید مربع چهار ضلع دارد که طول همه‌ی آن‌ها یکسان است؛ همچنین یک مثلث دارای سه گوشه است.

آشنایی با مفاهیم اولیه‌ی ریاضی

آموزش اشکال هندسی بهترین روش برای آشنا کردن کودکان پیش‌دبستانی با دنیای ریاضیات است. در واقع، یادگیری اشکال هندسی کودکان را با مهارت‌های مهمی مانند شمارش و ریاضی پایه آشنا می‌کند. کودک هنگام بازی با قطعات پازل، لگو یا اسباب‌بازی‌های تودرتو (nesting toys) برای اولین‌بار با هندسه آشنا می‌شود.
آموزش اشکال هندسی به کودک پیش‌دبستانی کمک می‌کند تا قبل از ورود به مدرسه درکی کلی از هندسه داشته باشد؛ همچنین کودک هنگام دسته‌بندی اشکال هندسی شمارش را نیز یاد می‌گیرد.

تقویت تجسم فضایی (هوش تصویری فضایی) کودکان

هوش فضایی به توانایی تجسم سه‌بعدی اشیا گفته می‌شود. با شناخت اشکال هندسی، این مهارت در کودکان تقویت می‌شود؛ برای مثال، زمانی‌که کودک دایره را می‌شناسد قادر خواهد بود آن را روی سوراخ دایره‌ای‌شکل اسباب‌بازی‌اش منطبق کند.

هنگام بازی با پازل نیز کودک در حال یادگیری اشکال است. برای اینکه کودک بفهمد یک قطعه‌ی پازل را کجا قرار دهد، ابتدا باید به شکل قطعات پازل توجه کند. سپس قطعه‌ی درست را انتخاب نماید.

اگر علاقه دارید کودکان پیش‌دبستانی خود را با فعالیت‌هایی مانند کاردستی، شعر، بازی، کاربرگ با موضوع اشکال هندسی آشنا کنید مقاله‌ی فعالیت‌ هایی برای آموزش اشکال هندسی به کودک پیش دبستانی + کاربرگ را در سایت آموزک مطالعه کنید.

آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش ‌دبستانی شامل چه مواردی می شود؟

آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش‌دبستانی فراتر از شناخت اشکال است. در واقع، کودک با تجزیه‌و‌تحلیلِ ویژگی‌های اشکال دو‌بعدی و سه‌بعدی با هندسه آشنا می‌شود؛ برای مثال، جعبه‌ گوشه دارد؛ پس می‌توان جعبه‌ها را روی هم چید. اما توپ گرد است و می‌توان آن را غلت داد.

کودکان ساختن و تخریب کردن را با اضافه و جدا کردن قطعات یاد می‌گیرند. اگر مربعی له شود، به مستطیل تبدیل می‌شود و اگر دایره‌ای له شود، به بیضی بدل می‌گردد. 
به‌طور کلی، آموزش اشکال هندسی در پیش‌دبستانی شامل موارد زیر است:

•  آشنایی با نام اشکال هندسی

• آشنایی با برخی از ویژگی‌های اشکال (دایره گرد است. مثلث نوک‌تیز است.)

• درست کردن پازل 16 یا 24 تکه‌ای

• روی هم چیدن قطعات

راه‌های سرگرم کننده برای آموزش اشکال هندسی به کودک پیش ‌دبستانی

هرچه تنوع فعالیت‌های آموزش عملی بیشتر باشد کودک پیش‌دبستانی بهتر یاد می‌گیرد. برای اینکه در آموزش اشکال هندسی به کودک‌تان موفق باشید، نکات زیر را امتحان کنید:

• یک ظرف بزرگ و کم‌عمق را با اشکال گوناگون مانند اشکال فومی هندسی یا اشکال بریده‌شده از صفحات مجلات پر کنید. به کودک اجازه دهید با لمس کردن به کاوش بپردازد.

• از کاربرگ‌های اشکال هندسی استفاده کنید.

• برای کودک کتاب‌های باکیفیت با موضوع اشکال هندسی بخوانید. (در ادامه چند مورد را به شما معرفی کرده‌ایم.)

• اشکال هندسی را در اتاق پنهان کنید و از کودک بخواهید آن‌ها را پیدا کند.

• در خانه، پارک و طبیعت به دنبال اشکال هندسی باشید.

• از اسباب‌بازی‌های آموزشی مانند بلوک‌های چوبی، بازی فکری جئوبرد، خمیربازی، چوب بستنی خانه‌سازی و بازی‌هایی از این قبیل استفاده کنید.

• اشکال گوناگون را روی کاغذرنگی رسم کنید و برش دهید. با چسباندن این قطعات در کنار یکدیگر کلاژ بسازید.

کتاب‌هایی با موضوع اشکال هندسی برای کودکان پیش‌دبستانی

خرید کتاب مثلث

خرید کتاب پوملو فیل فیلسوف

خرید کتاب نگاه من، شکل‌های من

خرید کتاب مقوایی بچرخون بچرخون

خرید کتاب مقوایی استنلی و آموزش شکل‌ها

سخن پایانی

یادگیری اشکال هندسی یکی از مهم‌ترین مهارت‌های دوران کودکی است که پایه و اساس سوادآموزی، ریاضیات و علوم را تشکیل می‌دهد. آموزش اشکال هندسی به کودکان پیش‌دبستانی، مهارت‌هایی مانند مرتب‌سازی، طبقه‌بندی و هوش فضایی را در کودک تقویت می‌کند؛ همچنین دایره‌ی واژگان کودک را گسترش می‌دهد.
از همین امروز، اشکال هندسی را به کودک خود آموزش دهید و شاهد تغییر در آینده‌ی تحصیلی او باشید.