یادگیری از طریق بازی ماسه و آب
آخر هفته‌ی گذشته باران بارید. بارش باران باعث شد که ما دوباره به ماسه و آب علاقه پیدا کنیم. درسرتاسر حیاط، گودال‌هایی از آب پدیدار شد. کاسه‌ها و فنجان‌هایی که در حیاط مخفی کرده بودیم حالا پر از آب باران شده بود. این ظرف‌ها فقط منتظر اضافه کردن ماسه بودند. طوفان برگ‌ها و کوم‌کوات‌ها (شکل ظاهری این میوه شبیه پرتقال است، اما در اندازه‌ای کوچک‌تر) را از درخت‌ها برداشته و در این گودال‌ها و ظرف‌ها انداخته بود. گویا آب و ماسه و برگ و کوم‌کوات منتظر ما مانده بود که آن‌ها را هم بزنیم و از ترکیبش یک غذا درست کنیم. طبیعت سخاوت با شکوهی برای بازی فراهم کرده است ... تخیل کودکان هم بقیه‌ی کار را انجام می‌دهد!
گودال‌ها پر از ماسه‌های خیس و جذاب بودند.این گودال‌ها برای این که مصالح ساخت و ساز ما بشوند، عالی بودند. اما برای ما بسیار عجیب بود که در بعدازظهر و با پدیدار شدن خورشید، ماسه‌ها چقدر سریع دوباره خشک و نرم شدند. در حین بازی با ماسه‌های خیس، فرصت‌های زیادی برای گفت‌وگو وطرح و حل مسئله بود.
سوال‌هایی که به دنبال پاسخش بودیم
«چرا ساخت و ساز با ماسه راحت‌تر است؟»
« کار ماسه موقع ساختن چیست؟»
« می‌توانیم از ماسه برای چسباندن چیز‌ها به هم استفاده کنیم؟»
«ماسه چه طور خشک می‌شود؟»
«تفاوت ماسه‌ی مرطوب و ماسه‌ی خشک در چیست؟»
در سایت کتابک بخوانید: کاردستی با وسایل دور ریختنی
زمانی که «روبی» از فرو ریختن قلعه‌ی ماسه‌ای‌اش خسته شد، از فرصت استفاده کردم و در حین بازی چند سوال بالا را مطرح کردم . سایر افراد گروه هم به ما ملحق شدند. در پایان گفت‌وگو، به ماسه‌ها مقداری آب اضافه کردیم و چند قلعه‌ی کوچک ماسه‌ای ساختیم.
این موضوع ما را به سمت انجام فعالیت گروهی جالبی با ماسه‌های خیس و آجرهای پلاستیکی خانه سازی هدایت کرد. سطل‌ها پر از آب و ماسه بود، چند بیلچه هم پیدا کردیم. دیگر خانه‌ی آجری در حال آماده شدن بود. خردسالان با کودکان بزرگ‌تر در درست کردن دوغاب همکاری می‌کردند و سپس با آن آجرها را به هم می‌چسباندند.
«زودباشید حالا می‌افتد، یکی دیگر این‌جا می‌خواهیم»
«حالا ماسه آب بیشتری می‌خواهد»
«آجری که آن بالا است، چه رنگی است؟»
در سایت آموزک بخوانید: بازی درمانی چیست و چه اثری بر کودکان دارد؟
«حالا می می‌توانیم تعداد آجرهایی را که داریم، بشماریم؟»
«چه کار کنیم که ساختمان تلوتلو نخورد؟»
«بناها در اطراف‌مان چه چیزهایی می‌سازند؟»
کارگروهی با هدف مشترک
در این هفته، کودکان خردسال، اشیایی مانند حیوانات اسباب‌بازی و چوب را وارد گودال ماسه کردند. این کار آن‌ها باعث تقویت تخیل‌شان می‌شود. برای مثال در بین ماسه‌ها خانه‌هایی ساختند، حفره‌هایی را برای مخفی کردن اشیا در ماسه‌ها ایجاد کردند. با ماسه و آب چیزهایی شبیه به غذا درست کردند. همچنین ماشین‌های اسباب‌بازی حفاری خود را برای کندن و جابه‌جایی خاک به کار انداختند.
خرید کتاب آب، کاغذ، رنگ – خلاقیت با آبرنگ و مواد ترکیبی
شرط می‌بندم که تا به‌حال مارمولک پرده‌دار، دایناسور و شیر را یک‌جا ندیده‌اید در این بازی کودکان، این حیوانات شرکت داشتند. چرا این‌طور اتفاقات پیش می‌آید؟ آیا باز هم چیزهای دیگری برای جست‌و‌جو و کشف وجود دارد؟
«مارمولک‌ها کجا زندگی می‌کنند؟»
« شیر چه صدایی دارد؟»
«چرا دیگر دایناسوری وجود ندارد؟»
این موارد زمینه را برای بازی با حیوانات و کاوش درباره‌ی آن‌ها در خانه را فراهم کرد. پسرها با آجرهای چوبی توخالی یک «باغ وحش» برای همه‌ی حیوانات ساختند، طوری که همه می‌توانستند حیوانات را ببینند.
بازی حسی
بازی حسی همیشه بسیار شادی بخش است و من از این که راه‌هایی را برای معرفی این نوع بازی به دیگران پیدا کنم لذت می‌برم. عمیقا باور دارم که هر چه‌قدر کودکان بیشتر بازی کثیف و حسی انجام دهند، در بزرگسالی مشکلات پردازش حسی کمتری را تجربه خواهند کرد.
در این فعالیت، تمرکزمان روی دایره و بزرگ و کوچک بود. در ابتدا کودکان به من کمک کردند تا از گودال‌ها ماسه بیاوریم و مقداری پودر رنگی غذایی به ماسه‌ها اضافه کردیم. سپس من قاشق‌هایی را به بچه ها دادم و از آن‌ها خواستم تا ماسه‌های رنگی شده را هم‌بزنند. هرچه بیشتر مخلوط می‌کردند، رنگ-های بیشتری می‌دیدند!
با چسب چوب، مهرهای دایره‌ای شکل ایجاد کردیم. در حالی که کودکان از تصاویر دایره‌ای لذت می‌بردند،، وقت آن رسید که ماسه‌های رنگی را روی آن‌ها بپاشند. بعضی از کودکان این کار را خیلی با دقت انجام می‌دادند و بعضی‌ها نیز همه‌ی صفحه را پراز ماسه‌های رنگی می‌کردند. بعد از این کارها به آن‌ها نشان دادم که باید چگونه برگه‌ها را تکان بدهند تا ماسه‌های اضافی در ظرف بریزد.
و حالا آن‌ها تعجب کرده بودند که دایره‌های‌شان رنگی شده بود! برای کودکان جالب بود که پس از خشک شدن تابلوها، انگشت‌های کوچک‌شان را روی آن‌ها بکشند و برجستگی‌ها را احساس کنند. پیشنهاد می‌کنم در صورت امکان این فعالیت روی مقوای نازک انجام شود، چون کاغذ سنگینی ماسه را تحمل نمی‌کند.
می‌توانیم بازی حسی جالب‌تر را با خمیر ریش (خمیر اصلاح) انجام بدهیم تا مهارت ترکیب کردن را امتحان کنیم.
کف ، کاغذ آلومینیومی، قلم مو، انگشت‌ها .... فوق‌العاده است!
دیگر تصاویر
ویراستار
سحر داداشعلی
مترجم
لینک کوتاه